Auteur: Eline Engelhart

 

Ik ken een pleegkind. Ik ken haar goed. En weet dat ze in haar jeugd in bijna 20 verschillende pleeggezinnen en instellingen heeft gewoond. En een veelvoud daarvan aan opvoeders en groepsleiders. Allemaal met positieve intenties. Allemaal gemotiveerd om te helpen.

Helaas kreeg ze op al deze plekken te horen dat ze nooit zou worden wat ze het allerliefste wilde: leeuwentemmer. Het was niet realistisch. Gevaarlijk. Of niet geschikt voor haar. Iedereen had zijn eigen reden om haar droom op te blazen.

Inmiddels is ze volwassen. En elke dag met grote toewijding bezig ‘haar’ leeuwen te temmen. Met de concentratie van een beeldhouwer. En een doorzettingsvermogen waar een topsporter wat van kan leren.

Nee, ze werkt niet in een circus. Ze werkt aan haar leven. Elke dag probeert ze, met volharding en wilskracht, de angstaanjagende leeuwen uit haar verleden in het gareel te houden. Ze de baas te blijven. Zichzelf staande te houden. Daarbij wordt ze heel regelmatig belaagd en verwond door deze machtige beesten. Omver geduwd en in de lucht geworpen. En elke keer staat ze weer op. Onophoudelijk zoekend naar betere manieren om in vrede met deze koningen van de wildernis te leven. Om het klappen van de zweep te leren.

Het temmen van haar leeuwen is haar levenstaak geworden. Het is een zware taak. En zeker niet zonder gevaar. Het gevaar van verlies van mensen en emoties die haar dierbaar zijn. Het is niet de vraag of het een geschikte rol voor haar is. Het is haar dagelijkse realiteit. Volhardend en overtuigd dat het beter wordt, blijft ze oefenen. Vallen en weer opstaan. Ik ben zo trots op deze dappere leeuwentemmer! En tegelijkertijd gun haar zo intens een makkelijker leven.

Ben jij pleegouder, gezinshuisouder of pleegzorgprofessional? Of ken je in jouw omgeving zo’n moedige leeuwentemmer. Een jonge (of wat oudere) held die het niet makkelijk heeft? Lees dan verder wat je kunt doen. Om deze dappere strijder of strijdster te helpen sterker te worden. En een makkelijker leven te krijgen. Zodat hij of zij voelt en ervaart dat hij/zij het niet helemaal alleen hoeft te doen. En steun voelt als hij/zij weer eens onverwacht gevloerd wordt.

 

Zo kun je je leeuwentemmer steunen:

Reconnecten, van levensbelang

Een getraumatiseerd kind (c.q. adolescent of volwassene) vertoont vaak heftig en onvoorspelbare gedrag. Mensen uit hun omgeving schrikken daar van en deinzen terug uit zelfbescherming. Ze zoeken andere speelkameraadjes (vrienden/collega’s) om mee op te trekken. Hierdoor raakt de leeuwentemmer geïsoleerd. Hij krijgt het gevoel niet goed genoeg te zijn. Niet de moeite waard om mee om te gaan. Afwijkend. Vreemd. Dit komt niet ten goede aan zijn zelfbeeld, wat vaak al flink wat deuken heeft opgelopen door alle tegenslagen. Je kunt deze leeuwentemmer helpen door het te leren hoe het steeds opnieuw kan re-connecten met mensen die waardevol voor hem/haar zijn. Hoe je na een ongecontroleerde uitbarsting, je oprechte excuses maakt. Hoe je daarna uitlegt wat er loos is en wat je helpt om de leeuwen, de paniek en stress de baas te blijven. In contact blijven met de omgeving is zo belangrijk om (een reden te hebben om) weer op te veren. Daar heeft een leeuwentemmer-kind hulp bij nodig.

Denk tegenovergesteld

De plotse explosies, met vaak hevige beschuldigingen, verwijten en bedreigingen raken degene waartegen het wordt geuit vaak diep. Wellicht ook jou. Een natuurlijke neiging is dan vaak om de leeuwentemmer de rug toe te keren, in discussie te gaan of met dezelfde (onredelijke) argumenten terug te slaan. Toch is veel effectiever om je eerste reactie in te slikken en ‘neutraal’ aanwezig blijft. Wat het leeuwentemmer-kind zegt wordt meestal niet gemeend. Het zijn de klauwen die de leeuw in hen uitzet om een eventuele aanval of ontwrichting voor te zijn. Alvast uithalen en aanvallen, voordat de ander hem verslindt. Om zelf kalm te blijven en de leeuwentemmer weer in een rustigere denkmodus te laten komen, helpt he volgende: Bedenk dat exact het tegenovergestelde van wat gezegd wordt dichter bij de waarheid komt: ‘Ik haat je’ betekent: ‘Hou van me’. ‘Rot op’ is ‘laat me niet los, hou me vast’.

Blijf nabij

Door kalm te reageren en met oprechte aandacht nabij te blijven, lukt het het leeuwentemmer-kind vaak zelf weer om te herstellen. Nabij blijven is niet hetzelfde als omarmen. Dat laatste is voor een getraumatiseerd kind vaak te bedreigend. Gewoon naast het kind zitten of in dezelfde ruimte, is vaak (lange tijd) het hoogst haalbare. Nodig wel uit tot een knuffel of troostende arm, maar forceer het niet.

Toekomstdoelen vinden

Deel steeds weer opnieuw je vertrouwen in een mooie toekomst en een waardevol leven voor het leeuwentemmer-kind. Als hij een concreet beeld van de nabije en verdere toekomst kan vormen, heeft hij redenen om voor te leven. Een lichtje in (uit) de duisternis. Help je leeuwentemmer bij het vinden van hoopgevende toekomstvoorstellingen. En moedig hem aan om deze te bereiken. Ook als jij zelf denkt dat het niet realistisch is. Of gevaarlijk. Of niet geschikt voor het kind. Blaas de droom niet op, maar help mee met het realiseren van de droom.

Moedig het tonen van kwetsbaarheid aan

Getraumatiseerde kinderen zijn vaak hyperalert. Reageren op elk detail. Vaak ongekend lef en heftig. Het leeuwentemmer kind moet wel. Want een onoplettend ogenblik of een moment van zwakte en hij kan verslonden worden. Voor ontspannen reacties en zachte emoties is geen ruimte als er roofdieren op de loer liggen. Ook buiten de leeuwenkooi werkt dit systeem door bij leeuwentemmerkinderen. Ze hebben geen idee hoe ze andere emoties moeten hanteren. Probeer daarom juist de lieve, kwetsbare kant van het kind te ontdekken. Benoem het. Leg uit dat deze emoties ook helpen en nodig zijn om een gelukkig leven te leiden. Moedig je leeuwentemmer aan om deze kant te tonen. Leer hem herkennen wanneer ze ‘buiten de leeuwenkooi’ zijn en wanneer het veilig is om minder waakzaam te zijn. En laat hem weten hoe mooi deze bijzondere kracht en pracht is. Dat deze door de wereld gezien MOET worden. Zodat het als soldeersel dient voor al die keren dat de leeuwentemmer te hard met zijn zweep slaat. Om in verbinding te blijven en een nieuwe kans te krijgen.

 Vul de gereedschapskist

Leg het kind uit dat alle negatieve trekken ook een positieve kant hebben. Ze hebben in elk geval geholpen te overleven onder extreme omstandigheden. En zullen dat altijd doen. Hij is een zeer bekwaam leeuwentemmer. Maar niet alle situaties zijn leeuwenkooien en er zijn nog meer manieren om buiten de piste te leven. En het kind kan deze leren. Van jou, van anderen. Leef voor hoe jij jouw leeuwen temt. En leg stap voor stap uit hoe je dat doet. Zodat hij er steeds meer vertrouwen in krijgt dat hij niet verslonden zal worden.

Zie de inzet

Een leeuwentemmer-kind levert elke minuut, elk uur, elke dag, het hele jaar door een enorme inspanning. Om de onberekenbare wilde leeuwen te temmen. De inspanning om de verwarrende emoties te beheersen. De inspanning om ‘net als de rest’ te zijn. De inspanning om geliefd te zijn. En de inspanning om ondanks deze zware job, ook nog gewoon naar school te gaan, te werken, en contacten te onderhouden. Herken en benoem deze inzet. Ook (of juist!) als het toch weer een keer misgaat. Jij kunt het verschil maken in het feit dat een getraumatiseerd kind (weer) in zichzelf gaat geloven. Met blije doelen voor de toekomst. En een veilig plekje in deze wereld.

Heb je hulp nodig om jouw leeuwentemmer-kind beter te begrijpen en te steunen? Binnenkort start de online training ‘100 dagen met trauma’. Hierin krijg je 100 dagen lang praktijktips en uitleg over (het steunen en verbonden blijven met) getraumatiseerde (pleeg)kinderen. Als je een uitnodiging wilt ontvangen zodra een nieuwe groep van start gaat, meld je dan hier (vrijblijvend) aan.

Delen wordt zeer gewaardeerd. Zo kan ik mijn steentje bijdragen aan een duurzame pleegzorg en een hoopvolle toekomst voor uithuisgeplaatste kinderen.

Groet, Eline

 

Eerder ook geplaatst op linkedin: https://www.linkedin.com/pulse/mijn-dappere-leeuwentemmer-eline-engelhart