Auteur: Eline Engelhart, pleegzorgpionier
Als drukbezette (pleeg)ouders plannen we regelmatig momenten voor Quality time met de kids in. Een dagje dierentuin, circus, pretpark. Een pleegzorgdag of naar zee.
Ook contactafspraken met ouders wordt strak gekaderd, geperst tussen allerlei andere afspraken en verplichtingen in.
En daar wringt het:
De strakke gestructureerde tijdsschema’s, het verplicht ‘leuk hebben’ en (vaak kostbare) activiteiten verzinnen die je eigenlijk niet leuk vindt, niet kunt betalen of waar je helemaal geen keuze in hebt. De stress, planning en bijkomende kosten, voorafgaand aan een bezoek of uitje. Het jezelf schuldig voelen als de dag niet leuk is geworden. Met bijkomende stress voor het volgende weer te plannen uitje…
Ze verwijderen eerder het contact, dan dat ze het versterken.
Met als resultaat: Een krampachtige vertoning en een ongelukkig kind. En ongelukkige, teleurgestelde en vaak overstresste ouders en pleegouders.
Meaningful moments
Het kan echt veel makkelijker!
De zogenoemde ‘Quality time’ die we als drukbezette (pleeg)ouders met onze kroost doorbrengen, is lang niet zo nuttig als gedacht. Uit diverse studies blijkt dat dergelijke goed geplande en niet door anderen verstoorde uitjes en afspraken zinloos zijn om een goede band op te bouwen. Simpelweg tijd doorbrengen met de kinderen voegt nauwelijks wat toe. De ‘must-do’-tripjes hebben geen invloed op hun welbevinden, gezondheid of leerprestaties.
Ondanks dat de uitstapjes zeker worden gewaardeerd (en soms zelfs worden afgedwongen!), ervaart ons grut ze niet noodzakelijk als de meest waardevolle (pleeg)ouder-kindmomenten.
Het zijn juist de ongestructureerde, ongeplande, informele omgangsmomenten, die zorgen voor een goede relatie (die wij als opvoeders denken te bereiken met grootse en meeslepende familie-uitjes) tussen (pleeg)ouders en kinderen. Meaningful moments in plaats van Quality time.
Juist de alledaagse, rustige momenten waarop je samen bent, hebben de grootste impact. Samen boodschappen doen, het tuintje harken of de tafel dekken. Het oppakken van een actieve opvoedersrol heeft positievere invloed op het gedrag van een kind, dan het af en toe kwaliteits-tijd doorbrengen met je (pleeg) kind.
Kwaliteitstijd bestaat voor kinderen namelijk uit heel uiteenlopende soorten waardevolle momenten. Niet iets wat je plant in je agenda. De quality time die we bijna krampachtig nastreven, hoeft geen extra tijd of geld te kosten. Wel onze onverdeelde aandacht, fantasie én een beetje spontaniteit.
Zaak dus om de druk van je schouders te halen en de tijd die je (toch al) doorbrengt met je (pleeg)kinderen met wat meer gerichte aandacht te vullen en soms net even wat anders te doen. Daarmee creëer je de mooiste herinneringen. En versterk je de band.
Ik heb wat tips op een rij gezet, waarmee je in de tijd die je samen bent, (nog) mooiere ervaringen kunt creëren.
Tip 1. Kijk, luister en waardeer
Deze eerste tip is speciaal voor pleegzorgbegeleiders, pleegouders en gezinshuisouders.
Ouders en kinderen voelen zich vaak erg ongemakkelijk tijdens een (begeleide) contactafspraak met hun kind. Gaat het contact wel goed? Is het pedagogisch verantwoord? Vindt je kind het wel fijn? Wat wordt er verwacht?
Jouw meekijkende ogen. Jouw mening over het contact hebben immense invloed op het verloop. Bedenk daarom wat jij voor positiefs kunt bijdragen aan het contact tussen het kind en zijn/haar ouders. Kijk, luister en waardeer wat ouders en kinderen samen aan alledaagse ervaringen kunnen en willen meemaken. En schep daar ruimte voor. Er is al zo weinig tijd die ze samen kunnen doorbrengen.
Verwacht geen over gecontroleerde entertainment vanuit ouders. Dat willen zij niet en hun kind ook niet. Koester en waardeer het kleine. Help ze op weg als het door de spanning niet lukt. Even samen een boodschap doen of de hond uitlaten. Een tekening maken of een puzzeltje leggen. Het ontspant de contacten, maakt de ervaring voor beiden leuker en draagt bij aan een betere samenwerking.
Tip 2. Geef een verrassende draai aan je dagelijkse routine of bezoekafspraak
Creëer een gedenkwaardig mini-momentje door een alledaagse activiteit een originele twist te geven. Bijvoorbeeld: hinkel tijdens het dekken van de tafel. Of verzin met elkaar een grappig welkomsdansje waar alle aanwezigen aan meedoen, om de bezoekafspraak te starten. Zet een tent op in de huiskamer en serveer daar het avondeten. Dergelijke kleine avontuurtjes scheppen intimiteit en worden generaties later nog doorverteld.
Tip 3. Puddingpraatjes
Een andere mini-momentje kun je creëren tijdens het eten: Schenk of schep het toetje in schaaltjes en geef het eerste toetje aan iemand aan tafel. Vertel waarom juist die persoon van jou het toetje krijgt (bijvoorbeeld omdat je ergens trots, blij of ontroerd door was). Degene die het toetje heeft gekregen deelt vervolgens een volgend toetje uit aan een van de andere tafelgasten. Met een praatje. En zo voort. Tot alle toetjes zijn uitgedeeld.
Het perfecte moment om samen nog even na te tafelen en bij te kletsen. Wedden dat je kinderen later met een glimlach terugdenken aan die puddingpraatjes.
Tip 4. One-on-one
Veel (pleeg)ouders hebben meer dan één kind in huis. Een extra uitdaging om de beschikbare tijd te verdelen en een evenwicht te vinden tussen verschillende interesses en leeftijden.
Neem daarom af en toe ineens spontaan één kind apart voor een gezellige one-on-one. Gewoon thuis samen een boekje lezen in een geheim hoekje. Of elkaar een nieuw kapsel, nagellak of make-upje aanmeten. Half uurtje trampoline les van je kind vragen. Of uitleg over een spannende computergame.
Gebruik een zelfgemaakte poster (en wat lekkers om te verleiden) om de andere kinderen duidelijk te maken dat zij op een ander moment met een eigen ‘Meaningful moment’ worden verrast en er nu een uur lang voor mogen zorgen dat niemand jullie twee kan storen. Belangrijke taak!
Tip 5. Afwas-serenade
Ook minder aantrekkelijke dagelijkse klussen, als de afwas, kun je gezellig maken. Zet de radio extra hard en brul luidkeels mee met de zanger(es). Liefst met rare zinnen of uitspraak. Daag de kinderen uit om nog harder en valser mee te zingen. Met nog vreemdere zinnen. Met de potten en pannen als muziekinstrumenten. Hilariteit alom. En heerlijk om je uit te leven.
Tip 6. Samen spelen
Zet de televisie en pc een avondje uit en speel samen een kaart- bord of raadspel. Met als bijzondere verrassing een (ouderwets) schaaltje chips. Of kruip gezellig met de kinderen op de bank en vertel elkaar wat je zo leuk(en minder leuk) vond de afgelopen week.
Tip 7. In de huid van…
Deel je eigen hobby, werk of passie eens met je kinderen. Kokkerellen. Zumba-dansen. Snorkelen. Gitaar spelen.
En andersom: Vraag je kinderen het hemd van het lijf over hun interesse. En doe eens precies wat zij doen. Muziek maken. Hiphopdansen. Rolschaatsen. Hard van de glijbaan. Rollen van de duinen. Hangen aan het duikelrek. Gamen. Swipen op Tinder.
Een onvergetelijke beleving voor je (pleeg)kinderen kost jou vaak maar een minimale inspanning.
Kwaliteitsvolle momenten zitten in kleine hoekjes. Even kletsen terwijl je naar de sporttraining rijdt. Gek doen met (pleeg)broer of -zus. Samen een muziekje of luisterboek luisteren. Lekker alleen bezig zijn, terwijl de andere gezinsleden in de buurt zijn.
Nog even dit…
De genoemde tips zijn geweldig helpend om het contact tussen jou en je (pleeg)kind te versterken. Maar veel kinderen met een beladen geschiedenis hebben meer nodig dan ‘alleen’ deze positieve gezinsmomenten.
De opvoedmethode die je toepast kan wel eens ontoereikend zijn voor het opvoeden van een getraumatiseerd (pleeg)kind.
Wil je meer ontspannen om leren gaan met je (pleeg)kind met een rugzakje?
Leer dan de grondbeginselen van traumasensitief opvoeden in de 15 daagse online Turbo Trauma Training. Neem een kijkje op de website voor meer informatie: https://pleegzorggedoe.nl/product/turbo-trauma-training/
Delen wordt zeer gewaardeerd. Zo kan ik mijn steentje bijdragen aan een duurzame pleegzorg en een hoopvolle toekomst voor uithuisgeplaatste kinderen, hun ouders, pleegouders en andere betrokkenen.